Veterinaire Verhalen over Vee

1984 - 2004

hoe het vak van veearts veranderde


verteld door Leo Rogier Verberne
met tekeningen van Marisca Bruinooge-Verberne


Landbouwhuisdieren
  • Cover
  • Opdracht
  • Colofon
  • Veearts 1984-2004
  • Een big kon niet schijten
  • Plattelandspraktijk
  • Kalf afzagen
  • Slepende melkziekte
  • Kopziekte
  • Koeien onthoornen
  • Pinkenstier
  • Doodliggen van biggen
  • Geitenverlossing
  • Schijndood
  • Kalfziekte
  • Scherp-in
  • Lebmaagverplaatsing
  • Drieling
  • Maden
  • Leverbot
  • Ringschimmel
  • Difterie
  • Mond- en klauwzeer
  • Boviene Virus Diarree
  • Bedrijfsprobleem
  • Vaarzenverlossing
  • Bruls
  • Vruchtbaarheid
  • Vee-verbetering
  • Auteur
  • 1. Een big kon niet schijten (atresia ani)



    Pasgeboren zoogdieren drinken uitsluitend moedermelk. Toch kunnen ze niet volstaan met alleen te plassen: er ontstaat ook vaste ontlasting in de darmen en ze moeten dus poepen. Als bij de geboorte de anus ontbreekt, ontstaan in enkele dagen ernstige problemen.

    Varken
    De aangeboren afwijking waarbij de endeldarm blind eindigt, kwam vroeger bij varkens regelmatig voor. Door daarop bij het fokken te selecteren, is het gebrek nu vrijwel uit de varkensstapel verdwenen. Als bij een biggetje de anus ontbreekt, gaat de buik in een paar dagen opzwellen. Het stopt dan met drinken bij de zeug en binnen een week is het dood.

    002

    zeug met een toom biggen

    Elke big is er één
    Het is zondagochtend. Een boer komt de Kliniek voor Heelkunde binnen. De behandeling van de paarden en koeien die daar als patiënten zijn opgenomen, is bijna klaar. In de kofferbak van zijn auto heeft hij een big meegebracht van een paar dagen oud. In de toom van twaalf drinkt deze sinds gisteren niet meer bij de zeug. Het beestje is mager maar het buikje is opgezwollen. En het is suf door uitdroging. Haast is geboden. De boer heeft het probleem zelf al herkend: het schijtgat ontbreekt. Hij heeft op zijn bedrijf vaker van die biggen gehad en weet dat ze dood zullen gaan. Maar operatie is meestal mogelijk en dat is in de Utrechtse kliniek dan nog gratis. En elke big is er één.

    Operatie
    Met een injectie wordt het biggetje in narcose gebracht en op een operatietafel gelegd. De billen worden met jodium ontsmet en er wordt een sterke lamp op gericht. De boer staat er belangstellend bij. Onder de staart trek ik met een pincet de huid wat naar achteren en knip er een stukje af. Zo ontstaat een rond gaatje. Met de stompe punten van een kleine schaar maak ik het weefsel los en zoek naar het blinde einde van de darm. Dat ligt vlakbij. De darm moet rondom wat worden losgemaakt en naar achteren getrokken. Als ik het blinde darmeinde afknip, houd ik m’n hoofd opzij. Een straaltje dunne mest spuit de operatieruimte in. Want er stond druk op de inhoud van de endeldarm. Het open darmeinde moet nu aan de huid worden vastgehecht. Dat is priegelwerk en het vereist volledige concentratie.

    Complicatie
    Bij de derde hechting klinkt een doffe klap: de boer is achterover gevallen op de betonnen kliniekvloer. Hij is bewusteloos en ziet lijkbleek. Ik heb niet op hem gelet en schrik geweldig.
    Twee coassistenten en een kliniekhulp dragen hem weg naar de gang en leggen hem daar op een bank. De operatie gaat weer verder en verloopt zonder complicaties. Als de big wakker wordt, komt ook de boer weer bij. Hij ziet spierwit, maar weigert hulp. Hij krabbelt overeind en wil naar huis. Hij legt de big in zijn auto en vertrekt.

    Afloop
    De volgende ochtend vind ik in het patiënten-verslag het telefoonnummer van de boer. Ik krijg zijn vrouw aan de lijn en vraag hoe het is met haar man. Ze reageert verrast, maar ook verrassend: “Buitengewoon dokter; hij spult door ut hok!”
    Daar ben ik even stil van. Dan vat ik het misverstand: “Mooi zo; dus met de big is alles in orde. Maar uw màn, hoe is het daarmee?”
    Nu valt er een verbaasde stilte aan de andere kant.
    “M’nne mens? Hoe dat zo? Niks bezunders, net als altijd.”
    Ik zeg dat hij gisteren bij de operatie is flauwgevallen en dat hij even bewusteloos is geweest. Maar dat maakt weinig indruk:
    "Oh, dat! Dat gebeurt zo vaak: bij het minste valt die van z’n eige.”
    Daarop verzekert ze me nog eens dat met de big alles prima in orde is en het gesprek is afgelopen.

    004

    ‘hij spult door ut hok’

    Kosten
    De economie heeft intussen het nut van deze operatie achterhaald. Want wat kost een big? En wat kost een veearts per uur? Voor die berekening heb je geen rekenmachine nodig. Alleen: de langzame dood als ontlasting onmogelijk is, wens je niemand toe. Dus vanuit het oogpunt van dier-vriendelijkheid was de ingreep zo gek nog niet. Veel later zei een boer dat zo: “Wat heb ik aan een miljoen gulden in mijn kontzak, als ik niet kan schijten?”


    lees verder

    © Leo Rogier Verberne
    ISBN/EAN: 978-90-818362-4-1
    www.verberneboek.nl

    andere e-boeken van Rogier Verberne
    Vergelijking van Ligfiets en Racefiets
    Q-koorts, de Australische tekenbeetkoorts
    Juvenile, Adult-onset and Monogenic diabetes
    The cure for juvenile diabetes

    cover_boekje_over_vee

    Veterinaire Verhalen over Vee
    paperback, 130 pag.
    € 17.95

    klik hier om te bestellen