Veterinaire Verhalen over Paarden

Bij de aankoop of verkoop van een paard wordt tegenwoordig meestal een veterinaire keuring gevraagd. Daarbij gaat het niet alleen om de gezondheid van het dier maar ook om de geschiktheid voor een bepaald gebruiksdoel. Dat gebruiksdoel wordt door de opdrachtgever bij de keuring aangegeven en op grond daarvan volgt een aankoopadvies c.q. verkoopadvies: positief of negatief.

Onderzoek
Bij zo’n veterinaire keuring worden hart en longen beluisterd en wordt er gelet op ogen en gebit. Met een endoscoop kunnen de stembanden bekeken worden om een gedeeltelijke verlamming (cornage) te kunnen vaststellen. Als het om de fokkerij gaat, wordt het geslachtsapparaat onderzocht. Maar voor elk gebruiksdoel is het bewegingsapparaat van belang: een kreupel paard is voor elk doel ongeschikt en wordt afgekeurd. Vandaar dat buigproeven van de gewrichten en röntgenfoto’s zwaar wegen bij de keuring.
De paardensport kent verschillende disciplines o.a. aangespannen rijden (met een rijtuig) en harddraven (voor een sulky); dressuur en springen (onder het zadel); rennen en endurance (een marathon voor paarden); eventing / military (een samengestelde wedstrijd met cross country) en western riding (cowboywerk). De belasting van de gewrichten is erg verschillend per discipline. Geen enkel paard, hoe gezond ook, is geschikt voor al deze disciplines. Daarom volgt na zo’n onderzoek geen goedkeuring of afkeuring van het betreffende paard, maar wordt er ‘groen licht’ gegeven (of niet) voor een bepaald gebruiksdoel.

Goed gekeurd
Vergelijk het met de sportkeuring bij de mens: groen licht voor deelname aan de wandelvierdaagse betekent niet tevens de geschiktheid voor het eerste voetbalelftal van PSV. Dat misverstand is in de paardenwereld echter hardnekkig. Een voorbeeld uit de praktijk: Een paard wordt gekeurd voor de verkoop met een positief resultaat. De koper laat het dier daarna elders opnieuw keuren en het wordt afgekeurd. Dus tenminste een van de twee keurende paardenartsen lijkt een knoeier of corrupt; mogelijk allebei. Maar de verkoper had als gebruiksdoel genoemd: ‘buitenritten voor recreatie’. Terwijl de koper bij de tweede keuring aangaf dat hij met dit paard wilde deelnemen aan internationale springconcoursen (jawel, zelfs in Aken!). De koopprijs was daarmee weliswaar niet in verhouding, maar dat valt buiten de verantwoordelijkheid van de keurende paardenarts. Bovendien: hoe betrouwbaar is die informatie?

Abgar
Of ik een paard wil keuren voor een militaryruiter. De koop is al rond op voorwaarde van de veterinaire goedkeuring. Het betreft een ruin van vijf jaar oud, een zoon van de Engelse volbloedhengst Abgar. De verkoopster kon met het dier niet overweg. Voor de military (nu eventing genoemd) lijkt een paard met zo’n afstamming een logische keus: bij de terreinproef (cross country) worden snelheid, uithoudingsvermogen en hardheid geëist en die eigenschappen zijn bij uitstek verankerd in het Engelse volbloedras. Een eventingpaard zal dus vaak ‘hoog in het bloed staan’ (meerdere Engelse volbloeds als voorouders hebben). Het laatste onderdeel van de samengestelde wedstrijd is een springparcours. Daarvoor hebben Engelse volbloeds in het algemeen minder aanleg. In dat opzicht behoorde Abgar tot de uitzonderingen: met een zogenoemde springindex van 112 presteert zijn nafok doorgaans zelfs iets bovengemiddeld.

Röntgenfoto
De koper is bij de keuring zelf aanwezig en helpt bij het onderzoek. Dat is maar goed ook want dit paard is eigenzinnig en onbuigzaam van karakter. Met name bij de buigproeven en het maken van de röntgenfoto’s is hij niet gemakkelijk te hanteren. Maar militaryruiters zijn niet de minsten onder de paardenmensen en deze man behoort tot de subtop in die discipline. Deze keuring is me altijd bijgebleven: niet alleen vanwege het precaire karakter van de Abgarzoon, maar vooral door de kwaliteit van zijn beenwerk: nooit eerder had ik bij een keuring straalbeentjes (hoefkatrollen) gezien van de klasse 0 (zonder afwijking) en ook daarna is me dat niet meer overkomen. De klasse 0 staat gelijk met een 10 op je schoolrapport.

001

röntgenfoto van een hoef

Advies
Dit paard is fysiek geschikt voor de zeer zware eisen van dit gebruiksdoel. Het aankoopadvies is dus positief. Dat schrijf ik in het keuringsrapport. Mondeling maak ik daarbij een kritische opmerking over zijn karakter: zou dit paard wel te hanteren zijn bij de africhting? Daarop valt een stilte. De nieuwe eigenaar loopt rood aan van kwaadheid: dit is een echte belediging. Hij is een ervaren paardenman, vrijwel volledig professional. Elk van zijn paarden heeft hij zelf afgericht en naar zijn hand gezet. Bij de één kostte dat wat meer tijd dan bij de ander, maar allemaal hebben ze moeten buigen voor zijn wil. Hij zwijgt, maar zijn ergernis is overduidelijk.

Afloop
Jaren later ontmoet ik de man nog eens op een receptie. Op de praktijk is hij nooit meer geweest. Ik vraag hoe het is gegaan met die Abgar van destijds. Eerst hoort hij me niet; daarna ontwijkt hij de vraag, want we staan in een kring met toehoorders. Even later, onder vier ogen, antwoordt hij toch: “Meer dan twee jaar heb ik iedere dag met dat paard gevòchten. Maar ik heb hem nooit in een wedstrijd kunnen uitbrengen. Er was werkelijk niks mee te beginnen! Ik heb hem weggedaan.” Dat zegt iets over het karakter. Van beiden.

lees verder

andere e-boeken van Rogier Verberne
Vergelijking van Ligfiets en Racefiets
Q-koorts, de Australische tekenbeetkoorts
Juvenile, Adult-onset and Monogenic diabetes
The cure for juvenile diabetes

Veterinaire Verhalen over Paarden
paperback, 136 pag.
€ 17.95

klik hier om te bestellen